Prve godine vladavine Petra II Petrovića Njegoša (1830-1851), karakteriše stvaranje prvih državnih organa. Za to vrijeme, na Cetinju 02. X 1831. godine, Zbor crnogorskih glavara, na čelu sa Petrom II Petrovićem Njegošem donio je Odluku o ustanovljenju Praviteljstvujuščeg Senata crnogorskog i brdskog koji je nazvan i Crnogorski Senat. Senat je bio najveći sudski i upravni organ vlasti, organ centralne vlasti u Staroj Crnoj Gori, a osnovan je kao rezultat potrebe da se Senat tj. Kuluk reformiše i više uzdigne iznad plemenskih podjela. Pored Senata, ustanovljena je i Gvardija (388 ljudi), kao izvršni organ senatskih odluka. Gvardija je funkcionisala kao niži sud i policija. Uz gvardiju su postojali i perjanici (30), kao specijalni policijski odred, koji su, uz obezbjeđivanje vladike i Senata, vršili i kaznenu funkciju.
Prije ustanovljenja Senata, Rusija je poslala svoje opunomoćenike, Ivana Vukotića i Mateju Vučićevića koji su imali zadatak da urede državne organe. Senat je prvo imao 16, a potom 14 senatora. Senatori su birani od najistaknutijih pojedinaca nevodeći računa o plemenskoj pripadnosti. Prvi predsjednik Senata je bio Ivan Vukotić, a njegov zamjenik je bio Mateja Vučićević. Petar II Petrović Njegoš je ovaj organ držao pod svojom kontrolom, a kada mu je bilo jasno da Vukotić nastoji da uzme svu svjetovnu vlast u svoje ruke, preduzima odlučan korak i smjenjuje predsjednika i njegovog zamjenika koji se potom vraćaju za Rusiju. Novi predsjednik Senata je postao rođeni Njegošev brat, Pero, a zamjenik rođak, Đorđije Petrović. Senat je prije svega bio zadužen za sudsku vlast kao i za nadzor nad ostalim organima, ali se njegove odluke nijesu sprovodile dok ih ne potpiše vladika. Senatori su stalno boravili na Cetinju i primali platu. Petar II Petrović Njegoš je, u neposrednoj blizini Cetinjskog manastira, kao svoju rezidenciju, za potrebe Senata, perjanika i državne administracije, sagradio zgradu 1838. godine, koja je u početku nazivana „nova kuća“, da bi ubrzo dobila ime „Biljarda“. Tako je nazvana po prvom bilijaru koji je Njegoš donio u Crnu Goru i koji je bio smješten u jednoj od prostorija. Sve državne institucije do tada su bile smještene u prostorijama Cetinjskog manastira.
Tokom vladavine knjaza Danila (1851-1860) došlo je do razdvajanja duhovne i svjetovne vlasti. Naime, na inicijativu Danila Petrovića, Crnogorski Senat i glavari donijeli su akt o proglašenju Crne Gore knjaževinom, a Danila Petrovića knjazom. Tim povodom upućen je i zahtjev ruskom caru Nikolaju I, da duhovna vlast ubuduće bude odvojena od svjetovne, tako da bi jednu vršio vladika koga bi birao narod, a drugu, sa titulom knjaza, Danilo Petrović i njegovi potomci u prvoj liniji po redu prvorođenja, tako da je Danilo Petrović uz pomoć Rusije proglašen za knjaza, a Crna Gora za knjaževinu. Čin političke sekularizacije – odvajanja svjetovne, odnosno državne, od crkvene vlasti bio je od istorijskog značaja za Crnu Goru. Njime je okončan period crnogorskog Vladikata, privremeno prekinut u doba vladavine Šćepana Malog. Aktom je određeno da vladike imaju ograničenu vlast u crkvenim poslovima te da ih proglašava Senat. Crna Gora kao knjaževina, a knjaz Danilo kao knjaz, priznati su od Rusije 18. jula 1852. To je označilo i priznanje državnog subjektiviteta i nezavisnosti crnogorskog Knjaževstva. Crna Gora je bila knjaževina od 1852. do 1910. godine. Knjaz Danilo i knjaz Nikola (1860-1910) su nastojali da učvrste međunarodni položaj Crne Gore i dobiju međunarodno priznanje njene državne nezavisnosti. Iako nije dobila formalno priznanje svoje nezavisnosti, naročito poslije razgraničenja sa Osmanskom carevinom 1859. godine, Crna Gora je faktički bila priznata kao samostalna država, što je de jure i učinjeno na Berlinskom kongresu 1878.
1879. godine, osam mjeseci nakon potvrde državne nezavisnosti Crne Gore na Berlinskom kongresu pokrenute su reforme organa vlasti koju je do tog vremena oličavao Senat, objedinjujući sudsku, upravnu i zakonodavnu funkciju. Izvršena je reforma državnog aparata, pa su ukidanjem Senata, ustanovljeni Državni savjet (Vlada), resorna ministarstva, Veliki sud i Knjaževska Vlada. Državni savjet činili su svi ministri i ona lica koja je imenovao knjaz. U nadležnosti su mu bile I funkcije zakonodavnog tijela. Formirana su ministarstva spoljnih poslova, unutrašnjih poslova, pravde, finansija i vojske. Nešto ranije, 3. marta, za Prvog ministra spoljnih poslova knjaz Nikola je imenovao Stanka Radonjića. Ove su promjene ozvaničene 2. aprila iste godine, na posljednjoj Skupštini narodnih glavara.
pratite nas i na društvenim mrežama
Adresa: Bajova 2 (kancelarije 1, 2) Telefon: 041 241 281 E-mail: gradjanski.biro@cetinje.me